- μιούζικαλ
- Είδος θεατρικού και κινηματογραφικού θεάματος, που εμφανίστηκε κατά τα τέλη του 19ου αι. στη Μεγάλη Βρετανία και στις ΗΠΑ και χαρακτηρίζεται από τη συνύπαρξη τριών στοιχείων: του πεζού λόγου, του χορού και του τραγουδιού. Το είδος αυτό –που είχε ένα περίφημο πρότυπο στο λαμπρό μουσικό λιμπρέτο του Τζον Γκέι Η όπερα του ζητιάνου (The Beggar’s Opera, 1728)– παρουσιάζει ανάλογα χαρακτηριστικά με εκείνα της οπερέτας, από την οποία διαφοροποιείται τόσο ως προς την εκλογή των κειμένων, όσο και ως προς τον χορό, που στο μ. θεωρείται αναπόσπαστο μέρος του θεάματος.
Το μ. ευδοκίμησε πολύ στις ΗΠΑ, όπου εξακολουθεί να γνωρίζει μεγάλη δημοτικότητα, κυρίως χάρη στην αξία των δημιουργών του· μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται οι συνθέτες Βίκτορ Χέρμπερτ, Ρούντολφ Φριμλ, Ζίγκμουντ Ρόμπεργκ, Βίνσεντ Γιούμανς και ο συγγραφέας Τζορτζ Κάουφμαν, δημιουργός περίφημων λιμπρέτων. Καθοριστική υπήρξε επίσης η συμβολή του Ρότζερς και του Χαμερστάιν, η επιτυχής συνεργασία των οποίων έφερε ουσιαστική ανανέωση στο μ., με την εισαγωγή αμερικανικών φολκλορικών στοιχείων και θεμάτων με κοινωνικό περιεχόμενο. Κατά τη δεκαετία του ‘50, το μ., σπάζοντας τα δεσμά της απλοϊκής συμβατικότητας του παρελθόντος, έφτασε σε πλήρη εκφραστική ωριμότητα (χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το West Side Story του Ρόμπερτ Γουάιζ). Και αργότερα όμως εξακολούθησαν να παράγονται εξαιρετικά έργα όπως Ο Βιολιστής στη στέγη του Σόλομ Αλέισεμ (1964), το Καμπαρέ του Τζον Κάντερ (1966), το Hair του Γκολ ΜακΝτέρμον (1967), το Jesus Christ, Superstar του Αντριου Λόιντ Βέμπερ, το Cats, το Φάντασμα της όπερας, και πολλά άλλα, ορισμένα από τα οποία συνεχίζουν να γνωρίζουν μεγάλη επιτυχία και σήμερα. Στον κινηματογράφο το μ. γνώρισε επίσης σημαντικές καλλιτεχνικές και εμπορικές επιτυχίες ορισμένες από τις οποίες ήταν Ο μάγος του Οζ του Βίκτορ Φλέμινγκ (1939), Ένας Αμερικανός στο Παρίσι του Βινσέντε Μινέλι (1951), Τραγουδώντας στη βροχή των Τζιν Κέλι και Στάνλεϊ Ντόνεν (1952), Μάγκες και κούκλες του Τζόζεφ Μάνκιεβιτς (1955), Ο βασιλιάς κι εγώ του Γουόλτερ Λανγκ (1956), Η μελωδία της ευτυχίας του Ρόμπερτ Γουάιζ (1965), Ωραία μου κυρία του Τζορτζ Κιούκορ (1964), Γκριζ του Ράνταλ Κλάιζερ (1978) κ.ά.
Μερικές μουσικές κωμωδίες, όπως το «West Side Story» των Λόρεντς και Μπερνστάιν, έφτασαν σε μια πλήρη εκφραστική ωριμότητα. Στη φωτογραφία, σκηνή από τη μεταφορά του έργου στον κινηματογράφο, με σκηνοθεσία Ρόμπινς και Ρόμπερτ Γουάιζ
* * *τοθεατρικό ή κινηματογραφικό έργο με απλή ή υποτυπώδη υπόθεση ή και διασκευή από γνωστό δράμα, μυθιστόρημα κ.λπ. με ευρεία χρήση μουσικών και χορευτικών σκηνών και, συνήθως, θεαματικό σκηνικό διάκοσμο.[ΕΤΥΜΟΛ. < αγγλ. musical (< music «μουσική»)].
Dictionary of Greek. 2013.